Sfeerhaarden als ruimtelijk element in moderne architectuur

Geplaatst op 05-05-2025

In hedendaagse architectuur draait het niet alleen om vorm en functie, maar ook om beleving en balans. Een goed ontworpen ruimte is meer dan een verzameling muren en meubels; het is een doordacht geheel waarin elk element bijdraagt aan comfort, esthetiek en sfeer. De sfeerhaard – oftewel elektrische haard – speelt in dat ontwerp een steeds prominentere rol. Niet als bijzaak, maar als structureel onderdeel van de ruimte-indeling. Dit artikel bekijkt de sfeerhaard vanuit architectonisch oogpunt en laat zien hoe deze haard het karakter en de indeling van een ruimte kan versterken.

Een haard als middelpunt van het ontwerp

In veel interieurs vormt de haard een natuurlijk middelpunt. Traditioneel werd dit gedaan met een open vuur of gashaard, vaak gebonden aan vaste plekken door schoorstenen en leidingen. De elektrische sfeerhaard maakt hier korte metten mee: doordat hij geen rookafvoer of gasleiding nodig heeft, kan hij overal geplaatst worden. Dit biedt architecten en ontwerpers de vrijheid om het vuurbeeld precies dáár te positioneren waar het ruimtelijk effect het grootst is.

Of het nu gaat om een woonkamer, eetruimte, open keuken of zelfs een hal: de sfeerhaard kan dienen als visueel ankerpunt. Dit helpt bij het structureren van de ruimte en creëert rust en richting in open plattegronden.

Scheiding zonder afsluiting

In moderne woningen met een open karakter is het soms wenselijk om verschillende zones te definiëren zonder ze fysiek af te sluiten. Denk aan een woonkamer en eetkamer die in elkaar overlopen, of een werkhoek in een open ruimte. De sfeerhaard kan in zulke situaties functioneren als ruimtelijke scheidingslijn: een centraal element dat visuele afbakening biedt, zonder muren of deuren te plaatsen.

Inbouwhaarden die van twee kanten zichtbaar zijn – zogenaamde doorkijkhaarden – zijn hiervoor uitermate geschikt. Ze zorgen voor doorkijk, ruimtelijkheid én sfeer aan beide zijden van de ruimte. Hierdoor ontstaat een gevoel van verbondenheid tussen zones, met behoud van structuur.

Verlenging van lijnen en vlakken

In architectuur draait veel om lijnenspel: horizontale vlakken, verticale structuren, zichtlijnen en symmetrie. Sfeerhaarden kunnen perfect worden ingezet als verlenging of accentuering van deze lijnen. Een horizontale wandhaard versterkt bijvoorbeeld de breedte van een ruimte, terwijl een verticale inbouwhaard juist de hoogte accentueert en een statig effect geeft.

Architecten gebruiken deze techniek vaak om ruimtelijke proporties te beïnvloeden. In een lange smalle kamer kan een brede haard helpen de ruimte optisch te verbreden. In een hoog vertrek kan een ranke verticale haard juist voor evenwicht zorgen.

Materialen en integratie

De sfeerhaard laat zich uitstekend combineren met uiteenlopende materialen. In betonlook interieurs wordt de haard vaak geïntegreerd in een gestucte wand of betonnen nis. In warmere, natuurlijke interieurs wordt gekozen voor hout, natuursteen of keramiek als omlijsting. Door de haard bewust op te nemen in het materiaalgebruik van de architectuur ontstaat een samenhangend geheel.

Voor high-end projecten is het mogelijk om maatwerkoplossingen te realiseren waarbij de sfeerhaard wordt ingebouwd in kastenwanden, nisconstructies of zwevende elementen. Dit zorgt voor een visueel ‘architecturaal’ effect waarin vorm, functie en sfeer naadloos samengaan.

Licht, reflectie en dieptewerking

De vlammen van een sfeerhaard brengen niet alleen sfeer, maar ook beweging en licht in de ruimte. Dit effect kan slim worden ingezet in ruimtelijke ontwerpen. Bijvoorbeeld door spiegels, glas of glanzende oppervlakken in de buurt van de haard te gebruiken, waardoor het vuur gereflecteerd wordt en de ruimte visueel wordt verdiept.

Ook indirecte verlichting rondom de haard draagt bij aan een gelaagde lichtopbouw, wat in architectuur een belangrijk hulpmiddel is voor het sturen van de beleving. Een ruimte voelt rijker en dieper aan wanneer verschillende lichtbronnen en vlakken samenwerken, en de sfeerhaard speelt hierin een centrale rol.

Vrijheid in plaatsing en ontwerp

Omdat elektrische haarden geen technische beperkingen hebben zoals een rookgasafvoer, kunnen architecten ze op ongebruikelijke of innovatieve plaatsen opnemen. Denk aan:

Haarden in scheidingswanden tussen slaapkamer en badkamer;
Haarden in trappenhuizen of videconstructies;
Vrijstaande kolomhaarden als sculpturale objecten;
Haarden geïntegreerd in meubels of lage roomdividers.

Deze ontwerpvrijheid maakt de sfeerhaard tot een krachtig instrument voor architecten die beleving en comfort centraal stellen.

Conclusie: vorm en vuur in harmonie

De elektrische sfeerhaard is uitgegroeid tot een volwaardig bouwkundig element in moderne architectuur. Dankzij de flexibiliteit in plaatsing, het minimalistische ontwerp en de sterke visuele werking, kunnen architecten de haard inzetten als verbindend en structurerend onderdeel van hun ontwerpen.

Of het nu gaat om het accentueren van zichtlijnen, het creëren van zones of het versterken van materiaalgebruik – de sfeerhaard vormt een stijlvol en functioneel antwoord op de vraag naar hedendaags comfort in ruimtelijke vormgeving.